-
1 повалить
Iсов. кого-чтоауҙарыу, ҡолатыу, йығыу, ауҙарып ташлау, йығып һалыуII1. сов.; разг.о толпеағыла (ябырыла) башлау2. сов.; разг.о дыме, паре; о снегеурғыла (борҡола) башлау; баҫып (ишелеп) яуа башлау -
2 тянуться
1. несов.увеличиваться в длинуһуҙылыу2. несов.потягиватьсякирелеү3. несов.простиратьсяһуҙылып китеү, йәйелеү4. несов.длитьсядауам итеү, һуҙылыу5. несов. к кому-чемустремитьсяынтылыу, һуҙылыу, тартылыу6. несов.двигаться один за другимхәрәкәт итеү, үтеү7. несов.тартылыу, ынтылыу8. несов. с кем; разг.тягатьсятиңләшергә тырышыу9. несов. страд. от тянуть 1-3, 6, 9, 10 -
3 впотьмах
-
4 истереться
сов.ышҡыла-ышҡыла бөтөү (юҡҡа сығыу), ышҡылып туҙып бөтөү -
5 накататься
сов.; разг.туйғансы шыуыу, шыуып туйыу (саңғыла, конькиҙа), туйғансы (ултырып) йөрөү (атҡа, машинаға һ.б.) -
6 ослабеть
1. сов.көсһөҙләнеү, хәлһеҙләнеү2. сов.притупитьсянасарайыу, насарланыу3. сов.уменьшитсябаҫылыу, йомшарыу, кәмеү, баҫыла (йомшара, кәмей) төшөү4. сов. чтобушау -
7 понизиться
1. сов.тәпәшәйеү, түбәнәйеү2. сов.төшөү, кәмеү3. сов. о голосе, звукахәкренәйеү, баҫыла төшөү -
8 притихнуть
1. сов.умолкнуть, присмиретьтыныу, тынып ҡалыу, шымыу2. сов.стать тише, слабеебаҫылыу, тыныу, тына төшөү, баҫыла (тыма) төшөү, әкренәйеү -
9 смягчиться
1. сов.йомшаҡҡа әйләнеү, йомшарып ҡалыу2. сов.еңеләйеү, йомшарыу, баҫыла төшөү3. сов.стать менее суровымкүңел нескәреү, йомшара төшөү -
10 судак
мһыла, һыла балығы -
11 убегать
1. несов. см. убежать2. несов.быстро удаляться, перемещатьсяағылыу, күсеү3. несов.тянутьсяһуҙылыу -
12 удобочитаемый
-
13 чтение
1. с см. читать2. считаемый текстуҡылған (уҡыла торған) текст (китап, әҫәр)3. с мн. чтенияуҡыуҙар -
14 актовый
1. прил.акт(тар)...ыактовая бумага — акттар ҡағыҙы (төрлө ҡағыҙҙар, килешеүҙәр һ.б. яҙыла торған герблы ҡағыҙ)
2. прил.акт(тар)...ы -
15 бежать
1. несов.йүгереү2. несов. перен.быстро передвигаться – о средствах передвиженияелеү, елдереү, сабыу3. несов.быстро перемещаться, нестись (о дымке, облаках и т.д.)ағылыу4. несов. сов., несов.спастись бегствомҡасыу, ҡасып ҡотолоу5. несов.быстро проходить, протекать – о времениүтеү, уҙыу6. несов.течь, литьсяағыу, һарҡыу7. несов. разг.при кипяченииташыу8. несов. разг.идти вперёд, спешить – о часахалға китеү -
16 белеться
несов.; разг.ағарып күренеү -
17 биатлон
м; спорт.биатлонсаңғыла ярышыуҙан һәм винтовка менән сәпкә атыуҙан торған ҡышҡы ярыш төрө -
18 биться
1. несов. с кем-чемалышыу, һуғышыу, көрәшеү2. несов.ударяться, колотиться обо что-л.һуғылыу, бәрелеү, ҡағылыу, һуғыу, бәреү3. несов.метаться, трепатьсяһуғылыу, үрһәләнеү, тулау4. несов.над чем, с кем-чем и без доп.; перен.прилагать все усилиятырышлыҡ күрһәтеү, тырышыу, ыҙаланыу5. несов.пульсироватьтибеү, ҡағыу6. несов.разбиваться – о посуде, стеклеватылыу, ыуалыу, онталыу7. несов. страд. от битьбиться как рыба об лёд — ергә (ҡороға) ташланған балыҡ кеүек тулау (тыпырсыныу), ҡыйын хәлдән сығырға тарышыу
биться об заклад — малға (аҡсаға) бәхәсләшеү, еңешеү
хоть головой об стену бейся — башыңды ташҡа орһаң да (үтәй алмаҫлыҡ эш, ауыр хәл тураһында)
-
19 брелок
мбрелок, сылтыраҡкеҫә сәғәтенә, беләҙеккә һ.б. тағыла торған биҙәүес -
20 вылазка
1. ж воен.сабауыл, сабауыл яһау2. ж перен.враждебный выпаддошманлыҡ сығышы, ҡаршы сығыу3. жйөрөргә сығыу
См. также в других словарях:
қылағай — зат. кәсіб. Шортанның қылтаннан үлкен, шорағайдан кішісі. зат. Қоспақ пен айыр түйеден туған әлсіз, осал тұқым. зат. кәсіб. Шортанның қылтаннан үлкен, шорағайдан кішісі … Қазақ дәстүрлі мәдениетінің энциклопедиялық сөздігі
қылаң боз — Ашық, шымқай боз … Қазақ дәстүрлі мәдениетінің энциклопедиялық сөздігі
қылағай — 1 (Гур., Маңғ.) біртума мен үлектен туған (жөңнен басталып олардың ұрғашылары мен үлектен алынған) бесінші ұрпақ 2 (Қост., Жанг.) шортанның ең кішісі. Шортан қ ы л а ғ а й д а н пайда болады (Қост., Жанг.). Бірақ бұл күні де дәл кешегідей сонша… … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
қылаң қылу — (Шымк., Арыс) шайын аз құю … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
ылаққылау — Қ орда., Арал) келемеж ету, кекесін ету, біреуге күлу. Оралбай Серікке сөз айтқызып ы л а қ қ ы л а п отыр Қ орда., Арал) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
ылаңғада — (Монғ.) арасында. Құмырсқадай құжынаған адамдардың ы л а ң ғ а д а даусы мен тар көшелерге сығылысқан кісі аяғы арқылы бұрқыраған шаң, күзгі қапырық ыстыққа тұншығып тынысы тарылған Жәнібек, … (С. Тәу., Ақыр Жән., 260) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
қылаңқұйрық — зат. бот. Шөлді, шөлейтті жерлерде өсетін бозғылт түсті бұта. Көкпек, жусан, бұйырғынды жалпақ дала артта қалды. Ара тұра изен, құмаршық, түйеқарын, ірі бұтадан – қ ы л а ң қ ұ й р ы қ, шағыр, дүзген (Ғ.Сыланов, Замана., 294). Жал жал шағылдардың … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
қылаңыт — … 2. ауыс. Байқалу, сезілу; жылт ете қалу. Жат жерде жүріп жан берген ұланды мұндай қадамға итермелеген не нәрсе деген ой да қ ы л а ң ы т а д ы санада (Қаз. әдеб., 12. 06. 09) … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
ылаң — зат. в ет. Ірі қара малда (сиырда) болатын жұқпалы індет. Бұл індет жылқыда – жамандат, түйеде – қарабез, ақшелек, ірі қарада – қараталақ, ы л а ң, қойда – топалаң, ешкіде – шекшек деп аталатын (Х.Арғынбаев, Қаз. этногр., 108). Топалаң деген атау … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
жерқылаң — зат. Жер түстес қылаң ат. Ж е р қ ы л а ң мінген екі жігіт кешкі салқынмен есіп жүріп кеткенде, кер бетеге, боз көденің арасында зорға көрінгендей (М. Әуезов, Таң. шығ., 1, 292) … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
дәт қыла алмау — (ҚХР) батылдық жасай алмау, жүрексіну. Басы әңкі тәңкі бола әлгі асханаға барды, айналасына мұқият қарап шықты. Бірақ асхана қожайынынан сұрауға д ә т қ ы л а а л м а д ы (А. Тал., Шала дар. оқ) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі